Współczesne badania nad zdrowiem psychologicznym i fizycznym osób należących do mniejszości seksualnych pokazują, jak złożone może być życie osób, które zmagają się ze stygmatyzacją na różnych poziomach. W przypadku gejów i osób biseksualnych żyjących z HIV w Chinach, wyzwania związane z ich tożsamościami mogą prowadzić zarówno do trudności emocjonalnych, jak i do budowania niezwykłej odporności psychicznej. Niedawne badanie jakościowe przeprowadzone przez Uniwersytet Miejski w Hongkongu rzuciło nowe światło na te zagadnienia, analizując, jak doświadczenie bycia gejem lub osobą biseksualną oraz nosicielem HIV wpłynęło na życie badanych.
### Sytuacja społeczna osób LGBTQ+ w Chinach
Pomimo postępu społecznego, geje i osoby biseksualne w Chinach nadal narażeni są na dyskryminację, która często ma swoje korzenie w głęboko zakorzenionych stereotypach i uprzedzeniach wobec mniejszości seksualnych. Homoseksualizm został usunięty z chińskiego katalogu zaburzeń psychicznych dopiero w 2000 roku, co pokazuje, jak niedawno nastąpiły zmiany w tej kwestii. Istnieje jednak wciąż wiele barier, które uniemożliwiają pełną akceptację gejów i osób biseksualnych, zwłaszcza jeśli dodatkowo zmagają się one z infekcją HIV. Sama diagnoza HIV często prowadzi do jeszcze większej stygmatyzacji, co w połączeniu z orientacją seksualną utrudnia codzienne życie, zwłaszcza dostęp do niezbędnej opieki zdrowotnej oraz wsparcia społecznego.
### Intersekcjonalność: Złożone tożsamości i wyzwania
W ostatnich latach koncepcja intersekcjonalności stała się ważnym narzędziem w badaniach nad zdrowiem, w tym również w kontekście HIV. Zamiast traktować każdą tożsamość (np. orientację seksualną i status HIV) jako oddzielny element, intersekcjonalność podkreśla, jak różne tożsamości mogą się nakładać, tworząc unikalne wyzwania. Na przykład, bycie osobą homoseksualną *i* jednocześnie nosicielem HIV stwarza specyficzne doświadczenia, które mogą prowadzić zarówno do większego narażenia na stygmatyzację, jak i do budowania mechanizmów odporności psychicznej.
### Badanie: Geje i osoby biseksualne żyjące z HIV w Chinach
W 2021 roku zespół badaczy przeprowadził wywiady z 21 gejami i osobami biseksualnymi żyjącymi z HIV w Shenzhen, rozwiniętym i stosunkowo otwartym mieście w południowych Chinach. Uczestnicy badania byli w przedziale wiekowym od 21 do 56 lat, a większość z nich identyfikowała się jako geje. Większość z nich rozpoczęła terapię antyretrowirusową (ART) co najmniej rok przed badaniem, co świadczy o ich zaangażowaniu w leczenie. Wywiady miały charakter półstrukturalny, co oznacza, że uczestnicy mieli możliwość podzielenia się zarówno swoimi wyzwaniami, jak i pozytywnymi doświadczeniami związanymi z ich tożsamościami.
### Połączenie seksualności i HIV
Niektórzy uczestnicy badania opisali, że diagnoza HIV pogłębiła ich poczucie wstydu z powodu orientacji seksualnej. Wielu z nich uważało, że gdyby nie byli gejami, nie zaraziliby się HIV. Jeden z badanych powiedział:
*”Kiedy zdiagnozowano u mnie HIV, nienawidziłem siebie za to, że jestem gejem. Myślałem: gdybym nie był gejem, nie zaraziłbym się na początku.”*
Inni uczestnicy podkreślali, że zmuszanie do wykonywania testów na HIV przed kontaktem seksualnym stało się powszechne w Shenzhen, co postrzegali jako stygmatyzujące i naruszające prywatność. Jeden z uczestników opisał to jako inwazyjne doświadczenie:
*”W dzisiejszych czasach wielu ludzi wykonuje szybki test krwi w domu przed seksem. Akceptuję, jeśli ktoś nie chce mieć ze mną seksu, ale czuję, że moja prywatność jest naruszona, gdy ktoś prosi mnie o wykonanie testu.”*
### Pozytywne aspekty wsparcia społecznego
Nie wszyscy uczestnicy badania koncentrowali się jedynie na negatywnych aspektach bycia osobą homoseksualną żyjącą z HIV. Kilku z nich opisało pozytywne zmiany, które zaszły w ich życiu dzięki uczestnictwu w programach wsparcia oferowanych przez chińskie ośrodki zdrowia publicznego. Jeden z uczestników opisał, jak wsparcie psychologiczne oferowane w ramach tych programów pomogło mu zaakceptować swoją sytuację:
*”Po rozpoczęciu ART wziąłem udział w niektórych zajęciach organizowanych przez Centra Kontroli Chorób (CDC). Uważam, że były one dobre i potrzebne. Zapewniły mi wsparcie psychologiczne, które pomogło mi dostosować się do sytuacji.”*
Dla niektórych uczestników bycie gejem okazało się źródłem siły i odporności, co pomogło im lepiej radzić sobie z diagnozą HIV. Jeden z badanych zauważył:
*”Tak, jestem silniejszy. Powtarzam sobie, żeby dostosować swoje myślenie, gdy napotykam sytuacje, w których utknąłem w negatywnych emocjach i nie mogę iść dalej.”*
### Presje i obawy związane z kulturą rodzinną
W Chinach tradycyjne oczekiwania społeczne, takie jak małżeństwo i kontynuacja linii rodzinnej, stanowią dodatkowy ciężar dla osób homoseksualnych i biseksualnych. Wielu uczestników badania opisało presję ze strony rodzin, które oczekują, że założą rodziny, mimo że sami wiedzieli, iż wolą osoby tej samej płci. Diagnoza HIV często prowadziła do zmian w podejściu do tych oczekiwań. Jak zauważył jeden z uczestników:
*”W moim umyśle to tradycja, by kontynuować rodzinę. Gdybym nie był zakażony HIV, na pewno bym się ożenił i miał dzieci. Zwłaszcza gdy jesteś w połowie lat dwudziestych, rodzice naciskają, żebyś chodził na randki. Mimo że wiem, że lubię ludzi tej samej płci, wciąż idę na takie randki raz lub dwa razy w roku. Jednak po diagnozie stałem się mniej skłonny do kontynuowania tych spotkań.”*
Niektórzy uczestnicy, którzy wyjawili rodzinie swoją diagnozę HIV, opisywali również uczucie ulgi, które towarzyszyło im po tej rozmowie. Jeden z uczestników powiedział:
*”Już powiedziałem im o moim statusie HIV i uważam, że nie muszę mówić im o mojej homoseksualności. Skoro jestem HIV-pozytywny, nie muszę się żenić.”*
### Wyzwania związane z wiekiem i przyszłością
W miarę starzenia się, wielu uczestników badania obawiało się o swoją przyszłość, zwłaszcza o kwestie finansowe i dostęp do opieki zdrowotnej. Niektórzy obawiali się, że mogą stracić pracę z powodu dyskryminacji lub nie przejść badań lekarskich, co wpłynęłoby na ich ubezpieczenie zdrowotne i dostęp do leczenia.
### Stygmatyzacja a odporność psychiczna
Choć wielu uczestników badania doświadczało wysokiego poziomu stygmatyzacji, niektórzy z nich wykształcili w sobie odporność psychiczną, która pozwoliła im lepiej radzić sobie z trudnościami. Jeden z uczestników, który rozpoczął terapię ART w 2019 roku, opisał swoją drogę do akceptacji i siły:
*”Kiedyś próbowałem popełnić samobójstwo. Byłem w szpitalu w 2018 roku z powodu komplikacji związanych z HIV i prawie straciłem życie. Przeszedłem przez wiele przez te lata i przetrwałem. Teraz wierzę, że wszystko minie, i cenię każdy moment.”*
### Wnioski
Badanie to podkreśla, jak ważne jest zintegrowanie podejścia intersekcjonalnego w programach zdrowotnych skierowanych do mniejszości seksualnych żyjących z HIV. Uczeni sugerują, że programy te powinny nie tylko koncentrować się na walce z piętnem, ale również wzmacniać odporność psychiczną uczestników, co może przyczynić się do poprawy ich zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu.
