Wyniki dużego badania przeprowadzonego w Nigerii sugerują, że większość pacjentów, u których stwierdzono niską, ale wykrywalną wiremię podczas terapii antyretrowirusowej (ART) z zastosowaniem dolutegrawiru, jest w stanie osiągnąć ponowne supresję wirusa bez konieczności zmiany schematu leczenia. Badanie to potwierdza wcześniejsze obserwacje z badania ADVANCE przeprowadzonego w RPA, które pokazało, że w wielu przypadkach odpowiednia interwencja w zakresie przestrzegania leczenia może doprowadzić do ponownej kontroli wiremii.
### Przebieg badania
Badanie opublikowane w czasopiśmie *AIDS* dotyczyło pacjentów z Federalnego Terytorium Stołecznego Nigerii, którzy w latach 2017-2023 byli leczeni dolutegrawirem, tenofowirem oraz lamiwudyną. Do analizy włączono osoby, które miały przynajmniej jedno badanie poziomu wiremii w trakcie przyjmowania tego schematu terapeutycznego. W sumie badanie objęło 63 521 osób, z czego 47 979 miało co najmniej jedno badanie kontrolne poziomu wiremii po pomiarze początkowym.
### Profil demograficzny uczestników
Większość z uczestników badania (70%) stanowiły kobiety, a mediana wieku wynosiła 35 lat. Ponad połowa pacjentów (56%) rozpoczęła terapię antyretrowirusową po 2020 roku. Większość z nich (61%) rozpoczęła terapię opartą na dolutegrawirze, podczas gdy pozostała część przeszła na ten schemat po wcześniejszym leczeniu innymi lekami.
### Wyniki badania
W trakcie analizy poddano szczegółowej obserwacji 192 820 wyników pomiarów wiremii. Średni czas między kolejnymi testami wynosił nieco poniżej roku (344 dni), jednak osoby z wiremią powyżej 1000 kopii RNA wirusa miały badania wykonywane częściej – średnio co 196 dni.
Wśród pacjentów, którzy na początku badania mieli niewykrywalny poziom wiremii (poniżej 50 kopii RNA wirusa), aż 85% w następnym badaniu utrzymało tę wartość, 8% miało poziom wiremii pomiędzy 51 a 199 kopii, 3% miało wiremię między 200 a 999, a 4% miało wiremię powyżej 1000 kopii.
Dla osób z wiremią na poziomie 51-199 kopii (niższa niska wiremia), aż 66% zdołało ponownie osiągnąć niewykrywalny poziom wirusa (<50 kopii) bez zmiany leczenia, a tylko 6% miało wiremię powyżej 1000 kopii (niesupresja wirusologiczna). Natomiast w grupie pacjentów z wyższą niską wiremią (200-999 kopii), 59% również zdołało osiągnąć ponowną supresję wirusa poniżej 50 kopii, co wskazuje na wysoką skuteczność dolutegrawiru nawet przy początkowym niepowodzeniu leczenia. ### Znaczenie monitorowania wiremii Jednym z kluczowych wniosków badania jest to, że monitorowanie poziomu wiremii może pomóc w identyfikacji pacjentów, którzy mogą skorzystać na bardziej intensywnych interwencjach w zakresie przestrzegania zaleceń dotyczących leczenia, zamiast natychmiastowej zmiany schematu leczenia. Badacze podkreślają, że jedynie niewielka grupa pacjentów może wymagać bardziej kosztownych badań genotypowych w celu wykrycia oporności na leki. Cytując autorów badania: *„Monitorowanie wiremii może wskazywać na potrzebę bardziej intensywnych interwencji dotyczących przestrzegania zaleceń, zamiast zmiany schematu leczenia.”* ### Ryzyko niesupresji wirusologicznej Badanie wykazało, że osoby młodsze, zwłaszcza w przedziale wiekowym 15-24 lata, miały wyższe ryzyko niesupresji wirusologicznej. W przypadku mężczyzn w tej grupie wiekowej ryzyko było prawie trzykrotnie wyższe w porównaniu z kobietami powyżej 55. roku życia. Co ciekawe, członkowie tzw. kluczowych populacji, takich jak kobiety świadczące usługi seksualne oraz mężczyźni homoseksualni i biseksualni, mieli o 37% mniejsze ryzyko niesupresji wirusologicznej, co może wskazywać na lepsze przestrzeganie zaleceń terapeutycznych lub lepszy dostęp do opieki zdrowotnej. ### Wnioski Badanie przeprowadzone w Nigerii potwierdza, że dolutegrawir, stosowany w połączeniu z tenofowirem i lamiwudyną, jest skuteczny w leczeniu HIV, nawet u pacjentów, u których początkowo stwierdzono niewielkie wzrosty poziomu wiremii. Kluczową rolę odgrywa ścisłe monitorowanie wiremii oraz interwencje ukierunkowane na poprawę przestrzegania zaleceń terapeutycznych, zanim podejmie się decyzję o zmianie leczenia. Te wnioski są niezwykle ważne w kontekście globalnych działań na rzecz eliminacji HIV oraz poprawy jakości życia osób żyjących z wirusem. Ponowne osiąganie supresji wirusa bez zmiany leczenia nie tylko obniża koszty związane ze zdrowiem publicznym, ale również minimalizuje ryzyko rozwinięcia oporności na leki. ### Podsumowanie Leczenie HIV za pomocą dolutegrawiru w połączeniu z tenofowirem i lamiwudyną pozostaje bardzo skuteczne, nawet w przypadkach krótkotrwałej niesupresji wirusologicznej. Odpowiednia edukacja pacjentów oraz regularne monitorowanie poziomu wiremii mogą znacząco zmniejszyć potrzebę kosztownych zmian w leczeniu.
